فرش های ایرانی بسیار زیبا و شیک هستند، یک نمونه کلاسیک از فرش های ایرانی، می توان به فرش کاشان و مشهد اشاره کرد.
در چند سال گذشته، بین انتخاب فرش کاشان یا مشهد اختلاف نظری ایجاد شد، اکثر مشتریان دچار این طرز فکر شدند که فرش مشهد کیفیت بی نظیر و درجه یک را برای مشتریان عرضه می کند.
اما فرش سایر استان ها از جمله کاشان با کیفیت درجه دو و نسبتا پایین در حال تولید است.
با دیدی کلی می توان گفت که هر مدل فرش با هر ویژگی کمی و کیفی فارغ از منطقه تولید تنها الیاف و مشخصات بافت فرش تعیین کننده کیفیت آن است.
قصد ما از نوشتار این مقاله، مقایسه فرش کاشان و مشهد و معرفی ویژگی ها و مزایا و معایب آن می باشد.
.
فرش های ماشینی کاشان
در فرش کاشان اغلب از پشم برای گره زدن استفاده می شود. نام فرش کاشان از شهر کاشان گرفته شده است که این نوع فرش در آن بافته می شود.
شهر کاشان در شمال اصفهان یکی از بزرگترین شهر های هنری و تاریخی ایران واقع شده است. همچنین در مرکز یک منطقه بزرگ تولید فرش قرار دارد.
قدمت بافت و تولید فرش در کاشان به حدود 155 سال پیش برمی گردد، هم اکنون این شهر در 5 شهرک صنعتی و بیش از صد کارخانجات فرش در حال فعالیت است.
در حال حاضر سهم شهر کاشان در صادرات فرش ماشینی 75 درصد می باشد که این موضوع باعث شده این شهر به یکی از قطب های تولید فرش در ایران معروف شود.
در کاشان، شهری که از دیرباز به مرکزی برای ساخت فرش‌های باکیفیت تبدیل شده است.
تقریباً اکثر ساکنان آن بر اساس درامد حاصل از بافت فرش زندگی می‌کنند و دو سوم زنان به قالیبافی مشغول هستند.
فنون سنتی بافت فرش کاشان توسط مادربزرگ ها و مادران از طریق یادگیری به دختران و نوه هایشان منتقل می شود.
مردان همچنین از طریق یادگیری فنون طراحی، قیچی پشم، رنگرزی و ساخت ماشین های بافندگی و سایر ساز ها به دست می آورند.
اما در حال حاضر بیشتر فرش های تولیدی در این شهر بدون دخالت افراد در بافت و به وسیله ماشین بافت های پیشرفته خارجی بافته می شود.
.
بافت فرش در کاشان
فرآیند بافت فرش با بسط طرحی بر اساس یک سری سبک های جا افتاده با نقوش گل، برگ، شاخه، حیوانات و صحنه های تاریخی آغاز می شود.
فرش بر روی ماشینی به نام دار بافته می شود و نخ های تار و پود آن از پنبه یا ابریشم است.
برای ساخت فرش، این نخ ها را با تکنیک خاصی به تار می بندند. سپس گره ها را با نخ پود نگه می دارند.
تکنیک فارسی گره که به آن گره نامتقارن نیز می گویند در کاشان با ظرافت استثنایی انجام می شود که در پشت فرش ها گره های ظریف و منظم به چشم می خورد.
قالی‌های کاشان به دلیل کیفیت پشم، تراکم گره‌های فوق‌العاده و زیبایی رنگ و نقوش یکی از بهترین‌های فرش ایرانی هستند.
در بافت فرش های کاشان از الیافی از جمله پلی پروییلن، پلی استر، نایلون و اکریلیک هیت ست شده استفاده می شود.
اما در حال حاضر در بافت اکثر فرش ماشینی از اکریلیک هیت ست شده استفاده می کنند.
این جنس الیاف از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و فرش های بافته شده با این الیاف از طول عمر مطلوب و نسبتا بالایی برخوردارند.
دو نخ پود واقع در بین ردیف گره ها از ویژگی های فرش مرغوب کاشان است.
فنون سنتی قالی بافی در کاشان در سال 1389 از سوی یونسکو به عنوان میراث فرهنگی ناملموس بشریت انتخاب شد.
از ویژگی های دیگر فرش کاشان، می توان به برچسب اطلاعات درج شده در پشت فرش اشاره کرد.
در این برچسب اطلاعات کلی محصول از جمله جنس الیاف، شانه و تراکم، تعداد گره، نام دستگاه بافت، تعداد رنگ و … درج شده است.
حتما در هنگام خرید فرش به برچسب اطلاعات فرش دقت کامل را داشته باشید.
.
رنگ های به کار رفته در فرش کاشان
فرش کاشان تقریباً همیشه با یک مدالیون مرکزی که در بالا و پایین با دو تاج گلدار ختم می‌شود.
در بقیه قسمت‌های پس‌زمینه گل‌ها و شاخ و برگ‌ها در هم تنیده و آراسته می‌شود. در انتخاب ابتدایی طرح، همیشه الگوهای متغیر وجود دارد.
رنگ‌های تمام قالی‌های کاشان تقریباً یکنواخت است: قرمز با آبی و بژ جایگزین می‌شود و این رنگ‌ها نیز به ویژه در رنگ های تیره انتخاب می‌شوند.
رنگ ها با استفاده از رنگ های طبیعی استخراج شده از پوسته مغزی، پوست انار، برگ درخت انگور و غیره به دست می آیند.
فرش کاشان بر روی بافنده های عمودی گره زده می شود و نوع گره آن گره ایرانی است که از پشم بسیار مرغوب است.
فرش پنج رنگ کاشان (فرش پنج رنگ) فقط با پشم پنج رنگ گره می خورد. به طور کلی، زمینه به رنگ سفید یا کرم است و نقوش دارای سایه های مختلف بژ، خاکستری و آبی روشن است.
امروزه بافت فرش های ماشینی نسبت به قبل از تنوع بسیاری برخوردار است، مشتریان می توانند نقشه های دلخواه را در ابعاد، اشکال و رنگ های دلخواه سفارش و خریداری کنند.
.
فرش ایرانی مشهد
فرش های ایرانی مشهد فرش های معروفی در جهان هستند. فرش مشهد، فرشی ایرانی و دستباف است که امروزه و در گذشته تولید می شود.
.
زمینه فرش مشهد
در ادامه مقاله فرش کاشان یا مشهد باید گفت ، قالی بافی در مشهد حدود پنج قرن قدمت دارد، بنابراین یکی از قدیمی ترین فرش های مشهد نوعی سجاده است که در سال 1556 توسط ملک طهماسب به حضرت سلیمان اهدا شد.
در قرن پنجم و ششم هجری قمری شهرت فرش مشهد به حدی رسید که علاوه بر مصارف داخلی، برای صادرات نیز استفاده می شد.
الیاف پشمی به کار رفته در این فرش ها برای جذب بهتر رنگ به شدت صیقل خورده بود، اما این امر به نوبه خود باعث کاهش عمر فرش شد که تصویر بدی از قالی های مشهد به نمایش گذاشت.
بنابراین صادرات فرش به اروپا به شدت کاهش یافته بود، متأسفانه فرش های آن زمان نیز در معرض خطر فرسایش قرار گرفتند.
تعیین تاریخ قالی بافی در مشهد تا حدودی سخت است. طبق نوشته ها و اسناد موجود، قدیمی ترین فرش این شهر متعلق به دوران شاه عباس صفوی است.
.
طرح و رنگ فرش مشهد
طرح گل با ساقه های نسبتاً نازک و ظریف از ویژگی های بارز طرح های قدیمی مشهد است.آنها از نظر ساختار بسیار شبیه به سبک اصلی طرح های هرات هستند.
نمونه هایی از آنها هنوز در هرات استفاده می شود. امروزه از این روش به ویژه در طرح افشان و طراحی مدال استفاده می شود.
سال هاست که انواع طرح گل در مشهد رواج پیدا کرده است. طرح های سعدی و مدالی یکی از طرح های خاص جنوب خراسان است.
پقرمز سیر (قرمز کرمی) عناب، کرم، سبز، آبی و قرمز، انواع قهوه‌ای عمده ترین رنگ های مورد استفاده در فرش مشهد هستند.
مواد اولیه پشم و نخ پنبه به عنوان تنها ماده اولیه است. در قالی بافی مشهد در مواد اولیه کم نمی شود بنابراین ماندگاری و کارایی بالایی دارد.
در بافت فرش مشهد از ترکیب دو نوع گره فارسی و ترکی استفاده می شود، از مزایایی استفاده از دو گره می توان به دوام و مقاومت فرش اشاره کرد.
در برخی از فرش های معروف مشهد نیز از ابریشم استفاده شده است. ابعاد فرش عموماً 6 متر و 12 متر ، 15 متر و حتی بزرگتر می باشد.
اما ابعاد کوچکتر بسیار کمیاب است و برخی از فرش ها مانند فرش مشهد بیش از 100 متر هستند.
از بهترین برند های فرش مشهد می توان به برند نگین مشهد اشاره کرد که بهترین محصولات با کیفیت را برای مشتریان عرضه می کنند.